Günümüzün hızla değişen dünyasında, bireylerin stresle başa çıkma yöntemleri üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Özşefkat ve mindfulness (farkındalık) pratikleri, duygusal ve psikolojik sağlığı destekleyen etkili araçlar olarak öne çıkmaktadır. Bu bağlamda, özşefkat ve mindfulness üzerine değerlendirme yapalım.
Özşefkat Nedir?
Özşefkat, kişinin kendisine nazik, destekleyici ve anlayışlı bir tutum sergilemesidir. Kristin Neff’in tanımladığı üç ana bileşeni içerir:
1. Kendine Nazik Olmak: Hatalar veya başarısızlıklar karşısında kendine karşı nazik ve anlayışlı olmak.
2. İnsan Olmanın Ortaklığı: Zorlukların yalnızca bireye özgü olmadığını, herkesin zor zamanlar geçirdiğini anlamak.
3. Farkındalık: Duyguların ve düşüncelerin farkında olmak, ancak bu duygulara kapılmadan onlarla başa çıkabilmek.
Kendine nazik davranmak, stresle başa çıkma yeteneğini artırır böylece birey sorunlara karşı daha sağlam bir duygusal dayanıklılık gösterir. Özşefkat, özsaygıyı geliştirir ve bireyin kendisini daha değerli hissetmesini sağlar. Aynı zamanda, kendine şefkat göstermek, kaygıyı azaltır ve zihinsel sağlığı iyileştirir.
Özşefkat Geliştirme Yöntemleri
Kendinize Mektup Yazın: Kendinize zor bir dönemle ilgili bir mektup yazın. Kendinize anlayışlı bir dost gibi yaklaşmak bu pratiği geliştirmenize yardımcı olabilir. Meditasyon: Özşefkat meditasyonları, kişinin kendisine nazik davranmayı öğrenmesine destek olabilir. Özellikle “özşefkat meditasyonu” uygulamak faydalıdır. Günlük Tutma: Kendinize karşı duyduğunuz düşünceleri ve duyguları yazmak, içsel farkındalığınızı, duygu ve düşüncelerinizi tanımlamanıza olanak sağlar.
Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Nedir?
Mindfulness, kişinin o anki deneyimlerine, düşüncelerine ve duygularına dikkatle odaklanmasıdır. Geçmişe veya geleceğe takılmadan, mevcut anı kabul etmek esas amaçtır. Mindfulness pratikleri, stres yönetiminde ve duygusal dengeyi sağlamakta etkili bir yöntemdir.
Nefes Farkındalığı: Derin nefes alarak ve nefesin akışına odaklanarak zihni sakinleştirme pratiğidir.
Duyusal Farkındalık: Etraftaki sesleri, kokuları ve hisleri fark etmek; bu duyulara dikkat vermek, etrafı kolektif bir şekilde değil, ayrı ayrı fark etmenize ortam sağlar. Bu da anda kalmaya çalışmak konusunda, farkındalığınızı artırır.
Yemek Farkındalığı: Yeme eylemini yavaşlatmak ve yediğiniz yiyeceklerin tadına ve dokusuna dikkat etmek. Özellikle duygusal yeme konusunda problem yaşadığına inanan kişiler, bu pratikle sorunun üstesinde gelme yolunda önemli bir açama kaydedebilir.
Özşefkat ve Mindfulness’ın Birlikteliği
Özşefkat ve mindfulness, birbirini tamamlayan iki kavramdır. Mindfulness pratiği, kişinin mevcut anı kabullenmesine yardımcı olurken, özşefkat bu süreçte kendine nazik olma yeteneğini geliştirir. Birlikte uygulandığında, bu iki yaklaşım, bireyin duygusal iyilik halini önemli ölçüde artırabilir.
Kendinize bu tür bir şefkat göstermeyi öğrenmek, hayatınıza önemli bir denge katacaktır.
Rana FIRAT