Günümün önemli bölümünü Google’de ve abone olduğum düzinelerce yatırım bankası analiz bülteninde Gelişmekte Olan Ülkeleri (GOÜ) araştırmakla geçiririm. Çünkü bizim piyasalar global GOÜ eko-sistemi kavranmadan çö-zü-le-mez. Borsa, swap, devlet tahvili, istediğiniz finansal ürünü bana gösterin, size aynı cevabı veririm: Günlük piyasa aksiyonunun %90’ı global trendlerle uyumludur.
Mehmet Şimşek işbaşına gelinceye kadar durum çok farklıydı. Önce Berat Abi, sonra Nebati Abi & Şahap Dayı ikilisi Türkiye’nin dünya prizinden çekmişti fişini. Şimşek geldi, erkeklik öldü. “Yerliler” piyasaları taşıyamaz, manipüle edemez oldu. Şimşek öncesi dönemde yer yer gaza gelip lemmingler gibi bir VIOP’a, bir Bitcoin’e, bir Borsa’ya üşüşen “çerez yerleşikler”in de etkisi kayboldu.
Borsa’ya para girmemesinin başlıca nedeni, dünyanın hiç bir yerinde GOÜ hisselerine para girmemesidir. Küresel finansal sistemi hobi veya profesyonel olarak takip eden bir düşünür için bu çok nadir bir anomalidir. Çünkü, AMB, BoE ve Fed eş zamanlı faiz indirirken, ya da böyle yapacaklarını üst perdeden bağırırken, GOÜ’e tonla sıcak para girmesi lazım. Ama olmuyor, GOÜ hisse fonlarından nerdeyse 8 haftadır para çıkıyor. Bunun 3 nedeni var.
BİR: MSCI GOÜ Hisse Endeksi’nde bir zamanlar payı %26 olan Çin “out”.
Xi Amca, zamanında bizim Reis’in böbürlendiği gibi “spekülatif para” istemiyor. Ekonomi her geçen gün derinleşen konut krizinin etkisiyle çökerken, Xi yatırım bankacılarının maaşlarını kesti, hatta yurtdışına çıkışlarını dahi izne bağladı. Çin hisseleri 5 yıllık diplerde sürünürken, artık Hindistan MSCI Endeksinde en yüksek payı olan ülke. Hint hisseleri de sığ ve Çin’li muadilleri kadar cazip değil. Yatırımcı Latin Amerika’ya kaçacak, ama orada siyaset bizden de beter. Mesela, Meksika’da yeni başkan yargıyı kendine bağlamak için yasa çıkardı.
İKİ: Fed’in ne hızla ve ne kadar faiz indireceği konusunda ciddi bir kafa karışıklığı var.
Çünkü, ekonomi aslında hiç de kötü gitmiyor. Yumuşak İniş garanti de, sonra ne olacak? Ya, ekonomi Yumuşak İniş’ten aşırı ısınma evresine atlarsa?
İKİb: Bir nokta daha var ki, bu atlanıyor.
Fed faizleri düşecek, büyük olasılıkla Dolar Endeksi de Fed faiz patikasını takip eder, ama ABD 7-10-30 yıl vadeli devlet tahvillerinin getirileri zıt yönde hareket edebilir. Çünkü bütçede dev açıklar kalıcı hale gelirken, piyasadaki en büyük 3 alıcı, Fed, Çin ve Japonya değişik nedenlerden talebi azalttı.
ÜÇ: Üçüncü ve en büyük sorun ise jeo-politik.
Her ABD başkanlık seçimi önemlidir, ama bu kez Kamala Abla’ya Donald Dede’nin izlemeyi vaat ettiği ekonomi politikaları kış ayazı ve yaz sıcağı kadar farklı. Kamala seçilirse Fed rahat rahat 2025 yılında da faiz indirimlerine devam eder, GOÜ’e para yağar. VELAKİN, Donald Dede seçilirse, Çin’i ölüm döşeğine koyacak bir korumacılık seferi başlatacak. Ehh, Çin de misillemeden geri kalmayacak tabii. Bir atasözü vardır, filler güreşirken, tavşanlar babalara gelir diye. İşte tüm GOÜ o vaziyette.
İşte bu nedenden ve sadece bu nedenden dolayı, ağzımızla Zümrüt-ü Anka kuşu avlasak, Borsa İstanbul’a fazla yabancı gelmez Kasım’a kadar.
Ama, başka nedenleri de var. En basiti, ekonomi hızla soğuyor. Sanayi üretimi düşüyor, perakende satışlarda pandemi sonrası en kötü dönemi yaşıyoruz. Ticaret hacmi Temmuz’da daralmış. Bankalar yüksek mevduat faizi ödüyor, ama kredi satamıyor. Özetle, 2Ç2024 kar görünümü bombok, 3Ç2024 bir öncekini aratacak.
En son ve en basiti de, TLREF’de günlük %53, yıllık bileşik nerdeyse %65 kazanan büyük yerleşikler Borsa’ya girmez. Milyonlarca acemi yatırımcı da beklemekten usanır, hızla satıp kaçar.
İşte bu kadar. Hiç dövizle, Borsa’yla, konutla uğraşmayın. Bu kış döviz krizi çıkmaz. Yapın TL mevduat, golfe filan gidin.
FÖŞ
Altın fiyatları günlük grafik